System stopni.

No to mamy tydzień od założenia bloga, jeśli przeżyję dzisiejsze kolokwium można nawet powiedzieć, że to był udany tydzień. Choć jedynym osiągnięciem było ukończenie przeklętego kursu wychowawców.

Stopnie, stopnie, kolejne cudo, które daje nam harcerstwo. Największe doświadczenie mam ze stopniami ZHR, więc od tego zacznę.

W mojej drużynie biszkopt także był stopniem (w pewnym tego słowa znaczeniu), nadanie lilijki było niemal tak uroczyste, jak nadanie krzyża, i połączone z biegiem na stopień. Dostrzegam plusy tego rozwiązania - gdy w tak dostojny sposób jesteś uhonorowany lilijką, bardziej doceniasz ten znak i nie jest tylko znaczkiem wymienianym na krzyż. Mam ogromny sentyment do mojej lilijki.

Odnośnie wymagań na stopnie. W ZHR ogromną ich część stanowią frazy związane z wiarą i z Bogiem, a także z szeroko pojętą duchowością. Generalnie ta organizacja jest ukierunkowana mocno katolicko (zbyt mocno według mnie). Dzieci przychodząc do harcerstwa w wieku 10 czy 11 lat nie mają jeszcze wykształtowanego własnego zdania i własnych poglądów, są to tylko poglądy przekazywane im przez rodziców. Kiedy minie kilka lat, może się okazać, że czują się bardzo niekomfortowo w związku z całą religijną otoczką. Zaczynają się irytować, a nadmiar katolickiej aktywności jeszcze bardziej zraża ich do kościoła. Na tyle, że po odejściu z tej organizacji czują ulgę. To właśnie sprawia, że ZHR wydaje się być mało tolerancyjny. I podpisuję się pod tym obiema rudymi rączkami. Pamiętam doskonale sytuacje, w których było się wręcz linczowanym za nie pójście do komunii św. na obozowej mszy. Oczywiście o nie pójściu na mszę nie było mowy. Wszystko co niezgodne z wiarą katolicką było swego rodzaju tematem tabu.

"Trzeba było pójść do ZHP", usłyszysz. Tylko czy wstępując do harcerstwa będąc w szkole podstawowej mamy choć najmniejsze pojęcie o różnicach między organizacjami? No przecież nie. (ups, odbiegłam od tematu, powrócę do tego jeszcze kiedyś)

Kolejnym zhrowskim faktem jest brak podziału stopni według pionów metodycznych (które de facto wedle moich spostrzeżeń nie istnieją).

Przejdźmy więc do ZHP, choć tu mam znacznie mniej do powiedzenia.

Pierwsze, co się rzuca w oczy - między wywiadowcę/tropicielkę a ćwika/samarytankę mamy wciśniętego odkrywcę/pionierkę. Może to sugerować, że zdobywanie stopni w ZHP przebiega sprawniej. I mamy oznaczenia, których w ZHR brak. I czego na tym obrazku nie ma - z ZHP też mamy oznaczenia stopni na krzyżu. Podział stopni według pionu jest świetnym pomysłem, jak dla mnie mobilizuje do zdobywania stopni, ale to może tylko takie moje subiektywne spostrzeżenie. No i stanowczo ograniczone wymagania duchowe, wielki plus. Zawsze miałam problem z tą abstrakcją w sferze duchowej, a zadania, które w efekcie realizowałam, nie rozwijały mojej duchowości ani trochę. Tu też lilijkę i status biszkopta dostajemy wraz z mundurem. (trzeba przyznać, byłam tym zaskoczona po przyjściu do ZHP)

Stopnie harcerskie są więc kolejną dobrą rzeczą, która ma nas rozwijać. Mają największy sens, gdy zdobywamy je po kolei, są jak takie stopnie wtajemniczenia w harcerstwo. Przynajmniej ja tak to odbierałam i mogłam być dumna z każdego kolejnego stopnia. Problem pojawia się, kiedy wstępujemy do harcerstwa w wieku 16 czy 18 lat. I ups, jesteśmy HBS (harcerzem bez stopnia). Co teraz? Teoretycznie realizuje się stopień adekwatny do wieku i uzupełnia się go wymaganiami stopni niższych. Taki szybki kurs jakby. Lepsze to niż realizowanie młodzika czy wywiadowcy w wieku lat 18 (tak, Szczota, to do Ciebie). Jedynym wyjątkiem od tej reguły jest stopień Harcerza Rzeczypospolitej, którego nie można otworzyć bez posiadanego stopnia Harcerza Orlego.

Przyznam, zawsze mnie to irytowało, gdy byłam mała. Czemu ktoś, kto przyszedł do drużyny dużo później niż ja od razu dostaje wyższy stopień? Często było też tak, że zamykało się stopień "bo to już najwyższa pora", albo by móc przejąć drużynę. To mocno demotywujące, kiedy Ty się starasz, realizujesz zadania, a ktoś dostaje to bez kiwnięcia palcem wręcz. Z drugiej strony - sam na tym traci, radość ze zdobywania stopni.

Nie po to nam ktoś dał te stopnie, by były sobie na papierku, tylko żeby je realizować. To jest też część harcerstwa, więc jeśli nie realizujesz stopni - shame on you! Zmobilizuj się, a wiele zyskasz, nie tylko nazwę stopnia przed nazwiskiem czy znaczek na pagonie, lecz nauczysz się wiele i będziesz dojrzalszy.

Z harcerskim pozdrowieniem "Czuwaj!"

littlem